Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Żukowie
Sanitariuszka 1. Armii Wojska Polskiego
Waleria Kot (z d. Owczyńska) urodziła się 8 sierpnia 1919 roku w miejscowości Krasne. Młodość spędziła w rodzinie polsko-rosyjskiej na terenach należących do Związku Radzieckiego w okolicach Stalingradu (dziś Wołgograd).
Cudem uniknęła wraz z rodziną aresztowań i represji w ramach operacji polskiej NKWD w 1937 roku.
W młodości pracowała w tartaku, a następnie jako kontrolerka w liniach tramwajowych.
W 1942 roku została przymusowo wcielona do Armii Czerwonej, a podczas obrony Stalingradu służyła w szpitalu polowym jako sanitariuszka. W bardzo ciężkich warunkach zajmowała się rannymi żołnierzami, brała udział w operacjach, opatrywała rany.
Wraz z załogą szpitala ruszyła na zachód i przebyła szlak od Stalingradu przez Symferopol, Zaporoże i Baranowicze do Białegostoku.
Podczas jednej z potyczek na Ukrainie odniosła poważne obrażenia, a po dojściu do zdrowia brała udział m.in. w wyzwoleniu obozu koncentracyjnego w Majdanku. Dotarła do Warszawy i z prawobrzeżnej części stolicy obserwowała Powstanie Warszawskie.
Jesienią 1944 roku szpital polowy, w którym służyła włączony został do 1. Armii Wojska Polskiego i zabezpieczał pod względem medycznym działania na szlaku bojowym od Lublina przez Warszawę do Bydgoszczy.
W Bydgoszczy stacjonowała do zakończenia wojny. W czasie służby awansowana do stopnia sierżanta.
Po zdemobilizowaniu, 5 listopada 1945 roku przybyła wraz z mężem Władysławem do Andrzejewa – ówczesnego Brześcia, gdzie mieszkała do śmierci.
Małżonkowie zajmowali się rolnictwem, wychowywali czwórkę dzieci.
Pani Waleria dzięki nabytym podczas wojny umiejętnościom służyła pomocą medyczną sąsiadom, znajomym. Powitała na świecie ponad 100 maluchów będąc miejscową akuszerką.
W latach 1962-1968 pełniła funkcję przewodniczącej Koła Gospodyń Wiejskich w Brześciu.
Od lat 50-tych ubiegłego wieku działała aktywnie w organizacjach kombatanckich należąc do Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych oraz Związku Inwalidów Wojennych. W 2001 roku otrzymała od prezydenta RP awans na stopień podporucznika, a cztery lata później awansowano ją do stopnia porucznika.
Otrzymała też liczne medale i odznaczenia:
– Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980)
– Medal Polacy w Szeregach Armii Czerwonej (1983)
– Krzyż Pamiątkowy Czynu Frontowego I i II Armii Wojska Polskiego (2008)
– Medal Pro Patria (2017)
– Kołobrzeski Krzyż Kombatancki (2017)
– Medal Obrońcy Ojczyzny 1939-1945 (2017)
– Medal za obronę Stalingradu
– Medal za udział w walkach z Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej
– Medal 60-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej (2005)
Zmarła 25 lutego 2021 r. w Sławnie.
